Sneeuwschoenwandelen in Duitsland: te voet door een bevroren wereld

Een dikke, witte deken bedekt de wereld om je heen. Behalve de pootafdrukken van een hert en de sporen van de sneeuwschoenwandelaars die je voorgingen ontbreekt ieder teken van leven. De sneeuw glinstert in de zon. In de verte steken de bergtoppen af tegen een strakblauwe lucht. Een beekje kabbelt rustig door het verder compleet verstilde landschap. Met elke stap lijk je over de sneeuw te zweven. 

In de winter zorgt de sneeuw voor een extra vleugje magie in de bergen. Maar met gewone wandelschoenen zak je bij iedere stap tot je knieën in de sneeuw. Gelukkig zijn er sneeuwschoenen! In diepe sneeuw kom je op sneeuwschoenen een stuk makkelijker vooruit. In Canada en Amerika is sneeuwschoenwandelen een populair alternatief voor skiën of langlaufen, en ook in Duitsland wordt deze sport steeds bekender. Wat heb je nodig als je voor het eerst gaat sneeuwschoenwandelen? En waar in Duitsland kun je sneeuwschoenwandelen? Ik deel mijn tips met je!

Wat is sneeuwschoenwandelen?

In delen van Azië en Canada werden sneeuwschoenen duizenden jaren geleden al gebruikt om van A naar B te komen. Vroeger werden ze gemaakt van hout en dierenhuiden, een moderne sneeuwschoen heeft een frame van plastic of aluminium. Met gespen bind je de sneeuwschoen vast aan je gewone schoen. Het oppervlakte van de sneeuwschoen verspreid je gewicht, waardoor je minder snel wegzakt in de sneeuw. IJzeren punten onder de sneeuwschoen zorgen voor extra grip. 

Het leuke aan sneeuwschoenwandelen is dat het een erg toegankelijke sport is: je huurt al vanaf 10 euro een paar sneeuwschoenen, en je kunt op pad zonder een les te volgen. Een goede basisconditie is wel fijn, vooral als je wat hoogtemeters wil overbruggen. Twijfel je of sneeuwschoenwandelen iets voor jou is? Dan kun je ook eens mee met een georganiseerde tocht. In Duitsland kun je op verschillende plekken sneeuwschoenwandelen met een gids, waaronder in de Allgäu.

Wat heb je nodig als je gaat sneeuwschoenwandelen?

Uiteraard heb je een paar sneeuwschoenen nodig. Daarnaast zijn wandelstokken geen overbodige luxe. Deze zorgen vooral voor extra balans – dat heb je met die grote ‘rackets’ aan je voeten wel nodig! Sneeuwschoenen draag je met je eigen wandelschoenen. Kies bij voorkeur een stevige schoen. Als je de sneeuwschoenen met lichte wandelschoenen aantrekt kun je last krijgen van de gespen (je voelt ze dan door je schoen heen). Een schoen in de categorie B/C is prima, maar zorg wel dat ze waterafstotend zijn. Een wat hogere schoen is ook fijn, anders schep je bij elke stap die je zet een hoop sneeuw in je schoen. Je kunt ook een paar gamaschen aantrekken om dit te voorkomen. 

Kleding

Sneeuwschoenwandelen is erg intensief, waardoor je het al snel warm krijgt. Je kunt het beste werken met laagjes. Zo kun je altijd een laagje aan- of uittrekken. Ik draag graag een synthetisch sportshirt met lange mouwen, daarover een fleecevest en als bovenste laag een goed ademende regenjas. Neem ook handschoenen (het liefst ook een extra paar voor het geval dat het eerste paar nat wordt), een muts en een sjaal of buff mee. 

Rugzak

Soms ligt er op het eerste deel van je route niet genoeg sneeuw om je sneeuwschoenen aan te trekken. Zorg dat je een rugzak meeneemt waar je de sneeuwschoenen aan kunt bevestigen. De meeste wandelrugzakken hebben genoeg gespen waar je de sneeuwschoenen aan vast kunt maken, maar je kunt ook een spanband of stuk touw gebruiken. Voor een tocht van een paar uurtjes is een rugzak van 25 tot 30 liter voldoende. Ga je hoger de bergen in? Dan heb je waarschijnlijk een wat grotere rugzak nodig om al je uitrusting mee te nemen. 

Eten en drinken

In de winter zijn veel berghutten en almen in Duitsland niet of maar beperkt geopend. Neem dus zelf wat te eten en te drinken mee. Mueslirepen en een thermosfles met warme thee of koffie doen het altijd goed! 

Veiligheid tijdens het sneeuwschoenwandelen in Duitsland

Sneeuwschoenwandelen is geen extreme sport, maar afhankelijk van de route die je kiest zijn er wel een aantal mogelijke gevaren waar je rekening mee moet houden. In de Duitse Alpen zijn lawines een potentieel risico voor sneeuwschoenwandelaars. Heb je geen of niet voldoende kennis over lawines en kun je niet zelf het risico inschatten? Blijf dan onder de boomgrens en vermijd steile hellingen, of ga met een berggids op pad. Ga je in lawinegebied op pad? Neem dan altijd een lawinepieper, -schep en -sonde mee, en zorg dat je weet hoe je deze gebruikt. Laat voor je vertrekt altijd aan iemand weten waar je naartoe gaat en hoe laat je verwacht terug te zijn.

Daarnaast ligt in de winter onderkoeling op de loer. Gek genoeg kan onderkoeling tijdens het sneeuwschoenwandelen het resultaat zijn van eerdere oververhitting. Als je veel zweet en je kleding het zweet niet afvoert, zorgt het natte zweet ervoor dat je het koud krijgt. Trek dus zodra je het warm krijgt een laagje uit, zo voorkom je dat je te veel gaat zweten. 

Sneeuwschoenen kopen of huren

Als je in Duitsland gaat sneeuwschoenwandelen kun je zelf sneeuwschoenen kopen, of een paar huren. Een goede skiverhuur verhuurt vaak ook sneeuwschoenen, meestal kost een paar rond de 10 euro per dag. Voor wandelstokken betaal je een paar euro extra. Wil je zelf sneeuwschoenen kopen? Een paar sneeuwschoenen kost tussen de 100 en 300 euro. De prijs is bijvoorbeeld afhankelijk van het materiaal. Duurdere sneeuwschoenen zijn vaak speciaal gemaakt voor tochten door ruig terrein en over steile hellingen. Let er bij het kopen op dat je de juiste maat voor jouw gewicht koopt. Sommige sneeuwschoenen kun je met een extra staartstuk groter maken, waardoor ze meer gewicht kunnen dragen. Je schoenmaat is voor het kopen of huren van sneeuwschoenen niet relevant, omdat de gespen verstelbaar zijn. 

Waar in Duitsland kun je sneeuwschoenwandelen?

Eigenlijk kun je overal waar genoeg sneeuw ligt sneeuwschoenwandelen. Je hebt ongeveer 25 centimeter sneeuw nodig – als er minder sneeuw ligt bots je steeds met de punten onder je sneeuwschoen tegen de stenen. Hoe dieper de sneeuw, hoe uitdagender. Want ook met sneeuwschoenen zak je nog wel eens weg in de sneeuw – in het Engels heet dat postholing (omdat het lijkt alsof je een paal de sneeuw in duwt). Het kan dan best wat moeite kosten om je voet weer uit de sneeuw te trekken! Geprepareerde winterwandelpaden kun je op sneeuwschoenen beter vermijden, deze zijn zo plat gewalst dat je geen sneeuwschoenen nodig hebt. Let ook op dat je niet in de loipes voor langlaufers gaat lopen. 

In Duitsland zijn vooral de Alpen en de verschillende middelgebergtes geschikt voor tochten op sneeuwschoenen. Ik zet een aantal gebieden voor je op een rijtje:

• De Allgäu: in dit gebied tegen de Oostenrijkse grens ligt van december tot eind februari vaak genoeg sneeuw voor een sneeuwschoenwandeling. Bijvoorbeeld in de regio Alpsee-Grünten, of rondom Oberstaufen. 
• Het Zwarte Woud is een langgerekt middelgebergte dat zich uitstrekt van het noorden naar het zuiden van Baden-Württemberg. Het zuiden is het meest sneeuwzeker: in het Hochschwarzwald staan meerdere sneeuwschoenwandelingen uitgestippeld. Maar ook in het noorden van het Zwarte Woud, rondom Baiersbronn, kun je sneeuwschoenwandelen. 
• De Harz: op zo’n vijf uur rijden vanaf Nederland kun je sneeuwschoenwandelen in de Harz. 
• Het Bayerischer Wald: ook in dit middelgebergte op de grens met Tsjechië vind je verschillende routes die je op sneeuwschoenen kunt afleggen. 

Sneeuwschoenwandelen in de Allgäu: het Gunzesrieder Tal

Voor onze eerste sneeuwschoenwandeling in Duitsland kozen we een van onze favoriete plekjes in de Allgäu: het Gunzesrieder Tal. Dit idyllische dal ligt in het Naturpark Nagelfluhkette, een beschermd natuurgebied op de grens van Duitsland en Oostenrijk. 

Onze wandeling begint bij de parkeerplaats Gunzesried-Säge. We binden de sneeuwschoenen aan onze rugzakken en lopen via een rustig weggetje langs de Alpe Gerstenbrändle naar de Alpe Vorsäß I. Hier zetten we onze eerste stappen in de sneeuw, het bos in richting de Rappengeschwendalp. Het pad stijgt geleidelijk. Tussen de bomen door hebben we een fantastisch uitzicht over het dal met in de verte de Grünten, een van de bekendste bergen van de Allgäu. 

Bij de Rappengeschwendalp trekken we onze sneeuwschoenen aan. In de voetsporen van eerdere sneeuwschoenwandelaars kruisen we een helling, om aan de andere kant het besneeuwde bos in te lopen. We zijn blij dat we de sneeuwschoenen hebben – een snowboarder die ons tegemoet komt zakt bij elke stap een halve meter in de sneeuw. Bij de Untere Wilhelmine Alpe opent het landschap zich weer. Toch is het moeilijk voor te stellen dat hier in de zomer koeien rondlopen. Een paal met wegwijzers steekt nog maar net boven de sneeuw uit. Toerskiërs glijden ons elegant voorbij, onderweg naar een van de toppen in de buurt. Wij hebben niet de juiste uitrusting bij ons, en volgen de bordjes terug naar Gunzesried-Säge.

Het pad loopt over een bergrug terug naar het dorp. De uitzichten aan weerszijden zijn fantastisch, en even heb ik het gevoel dat ik in Canada ben. Aan de overkant van het dal zien we de Stuiben. We kunnen net het topkruis herkennen waar we vorige zomer naast stonden. Voordat we afdalen richting Gunzesried kijken we uit over Alpenstad Sonthofen, met daarachter weer de Grünten. De zon staat ondertussen hoog in de lucht, het bovenste laagje sneeuw begint langzaam te smelten. Gelukkig zijn we vroeg op pad gegaan!

Ook sneeuwschoenwandelen in Duitsland?

Hieronder vind je de route van onze sneeuwschoenwandeling in het Gunzesrieder Tal op Komoot. Het aantal hoogtemeters klopt niet helemaal, in totaal is het hoogteverschil zo’n 450 meter. Op sneeuwschoenen duurt deze wandeling ongeveer 4 uur. Ook in de zomer is dit een mooie en niet al te moeilijke route.